Ömrümü uzatmayı öğrendim

  Uçaktayken bulutlara bakarım, içlerinde yürüdüğümü, yuvarlandığımı hayal ederim. Bahar çiçeği pembesi pamuk helvalarla büründüğümü, biraz yiyip, biraz avuçladığımı düşünür, o lezzeti damağımda hissederim. Denizin en dibine dalıp, o karanlıklarda görebildiğimi, nefes alabildiğimi, herkesin masal sandığı denizaltı krallığını bulduğumu farzederim ve o anda hafif titrerim. Bazen en yüce dağın, en tepesindeki kartal yuvasında, bağdaş kurup oturur, rüzgarın keyfini çıkarırım. Bunları ben, ben Feray yapabilirim. Nasıl mı?  Biraz abartmış olabilirim ama bunların benzerlerini yapmayı düşünmeye bolca vaktim var. Çünkü ömrümü uzatmayı öğrendim.

  İnsan hayatının beş dekadını yaşadım. İlk yirmi yıl gerçekten çok hoştu, dersleri severdim, okumayı, piknik yapmayı, sinemaya gitmeyi çok çok severdim. İkide bir aşık olurdum, kalbim güm güm, sarı saçlarımı savurtur gezerdim. Ne olduysa sonra oldu, bu sadece bana olmadı, hepimize oldu. Bir meslek öğrenmeliyim, öğrendiğim işi yapmalıyım, para kazanmalıyım, karnımı doyurmalıyım, başımda bir çatı olmalı, üremeliyim. Bu dipsiz kuyuya herkes gibi düştüm. İşte bu kuyuda bulut yok, pamuk helva yok, denizaltı ve dağ zirvesi yok.

  Kuyu süreci ömrümün otuz yılını daha aldı. Oyunu kurallarına göre oynadım. Meslek öğrendim, iş, aş, üreme derken kuyuya alıştım. İlk yirmi yılın heyecanını unuttum. Kuyunun süreklileri, özellikle kadınlar olayımız budur dediler. Sonra gördüm ki, bu anlamsız süreç sadece bizi boğmuyor, kahrolası toplumun değerlerini,çocuklarımızı kobay olarak kullanıp devam ettiriyor ve onların bulutların üstünde olması gereken ilk yirmi yıllarını mahvediyoruz . Hatta kendi yapamadıklarımızı da onlara yaptırıp, geçmişte kendimiz için eksik kaldığını düşündüklerimizi tazmin etmeyi planlıyoruz. Bunu da yemedim yedirdim, giymedim giydirdim ruh haliyle yapıyoruz. İşte otuzun sonlarından, kırkın sonlarına kadar geçen süreç, başkasının hayatını dizayn ederek, diğerleriyle yarışma, bundan haz alma, kendini bir diğerinin sırtından ispat etme süreci. Bu da neyin nesi demeyin. Bunlar çocuklarımızı götürdüğümüz bilimum dersler, kurslar, onları maruz bıraktığımız sınav travmaları. Daha akıllı, daha zeki, daha güzel, daha yetenekli, daha sportmen, daha zengin, daha daha  olmaları yarışı.

  Sonrası, kuyuda kalabilirsin, kalan çok zaten. Çocuklarına yaptığın  kötülük yetmezmiş gibi torunlarına el atabilirsin. Gözün doymayabilir, paranın satın alacağı şeylerin ucu bucağı yok ki.
 Ama temel içgüdü içerilerden bir yerden dürter durur. O dürter sen sıkılırsın, o dürter senin ensen, sırtın, başın, miden ağrır, o dürter senin uykuların kaçar, ya da yataktan evden çıkasın gelmez, o dürter sen çevrene sararsın, hiç bir şey hora geçmez, eksik ararsın.

  Eksik ne? Buldum zanneder, çevreni genişletirsin. Sosyal medya ne güne duruyor, tüm dönemlerin okul arkadaşları, eski komşuların, ahbapların, sadece selamın olanlar, hatta selamın bile olmayanları aynı potada eritirsin. Al sana çevre, ayağını taş alsa çil yavrusu gibi dağılıp gidecek ruhsuz bir güruh.

  İşte beşinci dekad, yani ellili yaşlar bunun için çok önemli. Labirentte dolaşıp durmamak için, sürekli aynı tip duvarlara toslamamak için, çocuklara daha çok zarar vermemek için, torunlara örnek olmak için, kuyudan çıkacaksınız.
  İlk birkaç ay resmen sarhoşluk gibi. Yatsan yatılmıyor, kalksan yürünmüyor, açsın ama miden almıyor gibi. Hemen, acilen kuyu dışındakileri bul. Bul dediysem, birkaç kişi yeter. Geçmiştekiler, geçmişte kalsın. Kişinin kuyu dışında olduğunu nasıl mı anlarsın? Anlarsın kolay, eğer yanında kahkahayla gülüyorsan, ileri geri konuşuyorsan, burnunu çeke çeke ağlayabiliyorsan, ayrıldıktan sonra onu özlüyorsan, doğru kişi bu işte. Cinsiyeti, yaşı, işi, aşı önemsiz. Kuyu dışı insanlar birbirlerini aradıkları için kolay buluşuyorlar. Ama burada da kuyudaki yüzeyselliği, aç gözlülüğü devam ettirme riski var. Çözüm basit, küçülün. Dünyanın en kalabalık ve en büyük şehrindeyseniz bile küçülün. İhtiyaçlarınızı, çevrenizi, beklentilerinizi küçültün. Bu bir fizik kuralı, zaman sabittir, hiç durmadan akar. Eğer, zamanın aktığı alanı ve alandaki kişi sayısını azaltırsanız, ihtiyaç listenizi minimale indirirseniz; Alan başına, kişi başına, ihtiyaç başına düşen zaman artar, yani daha uzun yaşarsınız. Zaten kuyuda yalan yanlış yıllar kaybetmişsiniz, zamanı har vurup harman savurmuşsunuz, o zaman küçük dokunuşlar zamanındayız, yani beşinci dekaddayız. Altıncı dekad altın yıllarımız, bulutlarda zıplayıp, pamuk helvalara bulanacağımız yıllar. Hadi o zaman.....

İçinde tema olmayan, mesaj barındırmayan bir şeyler düşünmek ve yazmak istiyorum Geçen gün, büyük kızımla, mutfaktaki masada oturmuş, çay içiyorduk. Çay bahane aslında, konuşuyoruz oradan, buradan. Bir mülk var, satıcam onu dedim, tabi anne sat dedi, harca parasını, sakın miras bırakma dedi. Miras deyince, ölüm geldi aklıma. Arada aklıma geliyor. Çoğu kez uçakta geliyor. Amann ne olacak düşsün, ölürüm bir şey olmaz diyorum, bazen uçaktaki vız vız ağlayan bebeklere acıyorum. Aileden gelme bir öğreti var, yatarken iç çamaşırınızı değiştirin, tertemiz yatın, gece ölünürse, sizi temiz bulsunlar. Yani ölümü hep düşünün öğretisi. Uzun yıllar yaşayacağımı düşünerek, sürekli yaşam planı yapıyorum. Plan deyince günlük şeyler değil. Mesela, bazı hayvanları yakından görmek istiyorum,
Çin seddine oturmak istiyorum. Yani önce set boyunca yürümek, sonra oturmak gibi. Kapadokya'da balona kesin bineceğim, İzlanda'yı görmedim, oradan fışkıran sıcak sularda yıkanmak istiyorum. Kuzey ışıkları ve kiraz çiçekleri'ni hayal ettim ve bu yıl oluyorlar.

Yaşarken böyle planlar yaparım ama günlük plan sevmiyorum. Rutinin genel hatlarını severim, ama ayrıntılar hep sürprizdir.

Yıllarca mahkum gibi hissettim kendimi. Bu tamamen benimle ilgili bir his, şartlarla alakası yok. Tatilde, ailemle, para kazanırken, işim çok iyiyken de hissettim bu duyguyu. Yıllarca hiç samimi olamadım mesela, sevmediğim ve küçümsediğim bir adamla yaşadım. Onu kullandım sanki biraz. Ya bir gün temiz iç çamaşırıyla, derli toplu yatağa girseydim ve ölseydim. Beni bulanlar, tertemiz bulacaklardı ama o samimiyetsizliği hiç anlamayacaklardı. Ölüme gerek yok, dirimi görenlerde anlamadı zaten. Şimdilerde nasıl ödev verilir bilmiyorum, ben ilk okuldayken, cümleleri onar kez yazdırırlardı, Ali topu tutar, Oya ip atlardı, Kaya'da bir şey yapardı onu unuttum. Eski günlüklerime bakarken gördüm, tam 132 ( yazıyla yüz otuz iki) kez imdat yazmışım. Sadece benim okuduğum bir günlükte, yardım çağrısında bulunuyorum. İşe yaradı mı? Evet, tuttum elimden. Şimdilerde sabah uyanıp, hemen mutfağa gidiyorum, mesele açlık değil, ritüel. Çay demlemek, kendi elimi tutmak gibi, buradayım, defalarca imdat yazmana gerek yok demek gibi. Sonra diş duş faslı. Çay mutfakta kaynarken, sanki kapıya onlarca güvenlik dizmişim, bankalar benim paraları koyacak yer bulamıyor, çok önemli bir hastalığın ilacını bulmuşum gibi. Çay suyunun cızırtısı bu anlamlara geliyor. Tercümesi bu. Her şeyin değişiğini seviyorum da ,değişik tatlara kapalıyım. Yedim içtim, beğendiklerimi seçtim, bundan sonra sadece sevdiklerimi yiyeceğim. En sevdiklerimden birisi ekmek kabuğu mesela.
Bir yerde ünlü bir Fransız ahçının yaptığı soslu, moslu bir atraksiyon, diğer yanda ekmek kabuğu var. Ben o kabuğu istiyorum, çıtır, çıtır. Sonra limon lazım, taze limon.
Bahçem olduğu yıllarda hep limon ağacım olsun diye uğraştım. Bir türlü büyüyemedi fidan. Yıllarca aynı kaldı, ya çiçek açmadı, açanlar rüzgara dayanamadı. Yazarken, öyle-böyle-işte-falan-şey....kullanmayın diyorlar. Neden kullanılmıyorsa? Bir yazımı, edebiyattan anlayan, sanırım birkaç kitabı olan bir hoca okumuştu. Çıkarmam gereken kelimelerin üstünü çizmiş, cümle akışını değiştirmiş. Bunlara dikkat ederek tekrar yazın ama konuya sadık kalın dedi. Yapamadım, düzeltemedim. Hem neden düzelteyim ki, neden kendime karıştırtayım ki. Onun için blog yazısı yazmayı seviyorum. Hem yazar, hem editörüm. Bu öyle bir yazı işte, tema yok, mesaj yok. Yazı değil aslında, sohbet, hasbihal etmek bu. Hasbihal arapça kökenli bir kelime, durum değerlendirmesi demekmiş. Durum değerlendirmesi, hasar tespiti gibi.

Bir de pembe, sarı, turuncu çiçekler seviyorum, perdede, fincanda, çay kutusunda olabilir. Hani birisini küçümserken, ne bu böyle, basit basit, hayatta sadece çiçek böcek yok deniyor ya. Hayatta aslında sadece çiçek ve böcek var. Bu yazıda mesaj yok dedim ama bu cümle mesaj oldu sanki.

Yeter ki samimi olsun, içinde bolca hayal olsun ama zerre kadar yalan olmasın

Dil ne acaba? Dili aracı kıldığımız sohbet ne? Sokakta konuştuğumuz, evde konuştuğumuz, resmi ortamlarda konuştuğumuz....Ya da yazdığımız dil. Kim ne demiş? Kimler dinlemiş? Sözlü ya da yazılı denilenlerin izi kalmış mı? Söylenilenler kayda değmiş mi? Bu kadar soruyla başlamamın nedeni, okuduğum, daha doğrusu okumaya çalıştığım bir yazı. o da bu konuyla alakalı. Yazıda öyle ağdalı bir dil, o kadar çok betimleme ve metafor var ki. Onu bölümlere ayırmak, özetlemek, ana fikri bulmak için didiklemek gerekiyor. Ben, çok basit, sokak ağzı denilen biçimde argo ve teklifsiz konuşmaları sevmem. Böyle konuşanlarla arama ister istemez bir mesafe girer. Okur yazar olmak, eğitimli olmak, her ne kadar  kelime seçme, cümle oluşturma, meram anlatma dinamiğinde yararlı olsa da, aynı zamanda zararlı da olabiliyor. Sokak ağzı ve bunun yazıya dökülmesi beni ne kadar itiyorsa, yüksek entelektüel kapasiteyi fazlaca göze sokan, ayrıntılar içinde dolanırken sihrini kaybeden konuşmalar ya da metinler de, o kadar itiyor.
Maalesef ülkemizin bir gerçeği var, okumayı, yazmayı sevmiyoruz. Konuşma dilinde az kelime kullanıyoruz. Az kelime, az konu demektir. Burada da toplumsal roller devreye giriyor. Kadınlar yemek, ev işi, çocuk bakımı, alışveriş konularına yoğunlaşırken, erkekler spor, otomativ sektörüyle ilgili konular ve politika konuşuyorlar. Az da olsa içi dolu sohbet konuları tükenince iki cins de seks geyiği yapmaya başlıyorlar. Biraz daha olgun yaşların konuları genellikle sağlık sorunları, tedavi önerileri, seyahat öyküleri, yine çocuklar ve benzerleri. Entelektüel sohbetlere gelince, ağır edebi konular, felsefik derinlikte kaybolmalar, ben dilinden nefretle başlayıp, o ağzıyla konuşmaya devam ediyor ve bir türlü sonuca ulaşamıyor. Ütopik hedefleri olduğu için konuşanı tatmin ediyor belki ama sohbet mi diye sorarsanız bana göre değil.
Ben konuşmayı severim, yazmayı severim, ben dilini de severim. Ve yukarıda anlattığım çıkmaz sokağa girdim. Madem ki herkesin tuttuğu yol bu, yürüyelim o zaman ve kurallara göre sohbet edelim dedim. Hatta yıllarca, oto sansür uygulayarak, zaten güdük olan konuları iyice yontarak yapay şeyler söyledim , bu halimle bile bana çevremde hoş sohbet bir kadındır dediler.
Sonra, çok sonra Virginia Woolf hakkında okurken, şöyle dediğini öğrendim '' Eğer kendiniz hakkında gerçeği anlatmıyorsanız, başka insanlar  hakkında da gerçeği anlatamazsınız.''
İşte o gün, kendi hakkımdaki gerçekleri anlatmaya ve eş zamanlı olarak da yazmaya başladım. Kendin hakkındaki gerçekleri anlattığın sohbete ÇEMBER deniyor.
Son yıllarda onlarca çemberde bulundum. Çemberlerde yaş yok, cinsiyet yok, meslek yok, o an var ve gerçekler var. İşte ben çember sohbetini seviyorum, oradaki dili seviyorum, sevgiyi, saygıyı, özeni, coşkuyu seviyorum. Sansürsüzce duyguların salıverilmesini seviyorum. Artık geriye dönmem imkansız, sansür imkansız, yalan imkansız, içi boş kelimeler imkansız. Teşekkürler Woolf ve canım çember arkadaşlarım.