Başka ülkelerde nasıl bilemeyeceğim ama bizim ülkemiz ötelenmiş yaşantıların ülkesi


   Bir keşif yaptım. Keşif belki iddialı bir kelime olacak, başka bir şekilde açıklayayım. Bir şey buldum, ya da zaten vardı, ben yeni farkettim. Sonra bir baktım ki, bir çok insan bunu zaten uyguluyor. Kendime önce kızdım, sonra ölmeden önce, bu zaman diliminde bunun farkına vardığım için kendimi kutladım. Farkettim dedim ya, tuzu kuruların farkındalık yolculuğu aklıma geldi.

Parmak ucundaki ilham gecelerinin sırrını çözdüm

Ben ilkokulda iken,  yeni bir kelime öğrendiğimizde, cümle içinde kullanma ödevi verilirdi. Sanırım size de tanıdık geldi. Üç beş tane kalıp cümlenin içinde döner dururduk. Mesela kelimemiz 'elek' ise, cümlelerimiz  'Babam elek aldı.', 'Ben elek gördüm.'....vs. olurdu.  Böyle mantıktan, duygudan, zekadan yoksun cümleler kurardık. Benim neslimin eğitim şekli buydu. Halbuki ben çocukluğumda güzel konuşmayı, bol kelime kullanmayı, geniş perspektifli hayaller kurmayı becerirdim. Bunu nereden mi biliyorum? Bir kısmını hatırlıyorum, bir kısmını o zamanları bilenler anlatıyor. Ama buna rağmen ödev cümlelerim, aynı kalıplarda olurdu. ''Ben elek gördüm''

Bu konu neden aklıma geldi? Paradoks kelimesinin TDK'na göre Türkçe'si ''Karşıtlam''...Hadi kolaysa cümlede kullanalım. ''Babam bir karşıtlam aldı.'' veya ''Ben bir karşıtlam gördüm.'' olamayacağına göre, nasıl kullansak acaba.

Paradoksun etimolojik kökeni Eski Yunanca, paradoksos kelimesinden geliyor, hemen hemen hiç değişmemiş. Karşıt, çelişen düşünce demek. Yine TDK tanımı şöyle diyor ''Kökleşmiş inançlara aykırı olan düşünce ve duygu'' Şimdi cümle içinde kullanalım. Mesela ben geçenlerde bir kaotik durumu anlatmak için paradoksal olaylar zinciri gibi demişim. Paradoksal yerine karşıtlamsal mı diyeceğiz. Karşıtlamsal olaylar zinciri.....

Bir de geometride paradoks çizimi var. Öğrendim ve bayıldım. Zaten özellikle bir toplantıdaysam, konu beni sarmamışsa, havanda su dövülüyorsa, önümdeki kağıda bir şeyler karalarım. Meğerse kuralını bilmeden paradoks çizermişim.

Şu günlerde her salı bir grupla toplanıyoruz. Tema parmak ucundaki ilham. Bu toplantı neden planlandı ve ben neden katıldım tam hatırlamıyorum. Aslında toplantıyı planlayan ve katılanlarla beraber olmak istedim denebilir. İçerikten bi haber bir şekilde başladım. Gerçi çalışmanın isminden yola çıkıp bir şeyler anladım, bu parmakla yani elle yapılacak bir şey dedim demesine de....

Her hafta parmak başka bir işe bulaşıyor, bu hafta paradoks çizdi, geçen haftalar başka başka şeyler yaptı. Onları da sırası gelince anlatacağım. Parmak ucundaki ilham gecelerinin sırrını çözdüm. Sağ ve sol beyinler ortak kullanılıyor. Hatta biraz sağ ağırlıklı bile olabilir. Kısaca hatırlayalım, sol beyin mantıklıdır, ardışık düşünür, analitik ve objektiftir. Sıkıcı yani ama hayatta kalmamız için kesinlikle gerekli. Sağ beyine gelince, rasgele davranır, sezgileriyle yol alır, sübjektiftir ve en önemlisi dokunup hissedeceği şeyler kullanarak uzaysal boşlukları doldurur, parçaları birleştirip bir bütün oluşturur.

Meğerse salı akşamlarının sırrı buymuş. Eller çalışmaya başlayınca, somut şeylere dokununca, sahneyi sağ beyin alıyor. Metafor deseniz onun işi, zamansızlık deseniz onun işi. Son salı paradoks çizdim ve boyadım. Metaforlar ve zamansızlık içimden coştu taştı ve şiir oldu

Ve sıkı durun paradoks kelimesini kullanıyorum hem de şiirime isim olarak

PARADOKSUN AÇTIĞI YOLDAN

Bir gün yolunu kaybedersen eğer
Hayır, hayır
Kaybetmezsin, kaybedemezsin
Eğer korkuyorsan, ağlıyorsan, yorgunsan
Ve tekmil yüreğin sanki yerinde değilse
Yol seninki değildir sadece
Derin nefes al
Gözlerini kapa
İşte orada, yıldızların altında
Senin çizgilerin, senin renklerin
Dedim ya
Kaybedemezsin
Şimdi artık yolundasın
Yürü şimdi
Kenarda, derinlerde
İstediğin her yerde
                  Feray Coşkun

Yirmiler, otuzlar, kırklar, elliler....enerjinizi fillere kaptırmayın

Bu da ne böyle demeyin. Aynen böyle. Belgesellerde rastgelmişsinizdir, fil ağır adımlarla, gölete doğru yaklaşır, hortumunu suya sokar ve uuuuuupppppsssss. Yani bu sesi uydurdum, suyun seviyesi anında düşer, o derece emer. İşte bazı insanlar, susamış filler gibidir. Nazikçe, ağır adımlarla yaklaşır, kendinize güveninizi, neşenizi, gelecek hayallerinizi, pembe düşlerinizi, derin nefeslerinizi göz açıp kapayıncaya kadar emer giderler.

Bu kişilerle karşılaşır, ayak üstü iki laf edersiniz. Ardından, nedenini anlayamadığınız bir karamsarlık, bir anksiyete hali, deyim yerindeyse derin bir pörsüme yaşarsınız. Bazen nedeni hiç bulamazsınız.  Bazen sosyal ilişki bana iyi gelmiyor diye daha da içe kapanır, güvensizliğinize güvensizlik eklersiniz. Bazen durumu anlar, öyle sert bir savunma zırhı giyersiniz ki, kimse zarar vermek için nüfuz edemez ama siz de o zırhın içinde duygulardan arınmış bir şekilde hapsolursunuz.

Ben bu aşamaların tümünü yaşadım. Fil geldi, emdi gitti. Ardından sersemledim, bana neler oluyor dedim. Sonra kendimi izole ettim, bir köye saklandım. Orada hafif depresif hallerim iyice köklendi, hatta beynim vücuduma artık öl, haydi öl, korkma öl mesajları gönderdi. Sonra kendi bulduğum kişisel gelişme yöntemleriyle bir zırh ördüm, giydim ve şehre döndüm. Fillerin arasında dolanmaya başladım, test ettim. Önceleri bu şekil korunmadan haz duydum, kendimi güvende hissettim. Sonra bizzat kendi inşa ettiğim hapishaneyi farkettim. Fillerin giremeyip, benim de çıkamadığım hapishaneyi.

Önce filleri anlatayım, onların maskeli nazik yöntemlerini, sonra da hapishaneden çıkış ya da kaçış sürecimi. Fillerin suya yaklaşma şekilleri nasıl yavaş adımlarla, dans eder gibi, usul usulsa, gerçek hayattakilerin geliş şekilleri de aynıdır. Canım benim diye yaklaşırlar, hatta sizi ne kadar sevdiğinden, nasıl takdir ettiğinden dem vurup, önceden hazırladıkları vurucu cümlelerini söyler, ardından rahatlamış, susuzluk hislerini gidermiş bir şekilde, görüşelimmm, byyy diye uzaklaşırlar.

Canım benim, ne oldu sana? İşte bu soru karşısında, beyniniz hemen sorar, ne oldu bana? Hem kendinize, hem karşınızdakine yok bir şeyim, iyiyim dersiniz. Karşıdakinin beklediği pas cümlesi tam da budur. Zaten iyi ol arkadaşım, ben başkaları gibi değilim, hep senin iyiliğini isterim. Hoppala bu da nesi, demek ki benim kötülüğümü isteyen birileri var diye düşünürken, yüzünüz de düşmüştür, karşıdaki için tam da uygun ortam oluşmuştur. Aman değmez üzülme ama sen pek iyi görünmüyorsun, bir kan tahlili yaptır istersen derken aynı zamanda sizi süzer, ha bu da güzel ama yeşil sana daha çok yakışıyor der ve gider. Ve gitti. Ardında ne idüğü belirsiz bir sıkıntı sisi bırakarak gitti. Sabah aynaya bakmışsın, gayette iyisin, evet hayatın zorlukları var ama kimin hayatında yok ki? Üstelik yeni aldığın kırmızı kazağı giymişsin. Ama neden hiçbir şey sabah hissettiğin gibi değil anlamazsın.

Bazen insanların yumuşak karınları vardır. Bunun sebebi, eşleri, işleri, çocukları, aileleri, mali durumları, yalnızlıkları, sorumlulukları, zaafları....vs.olabilir. Filler yumuşak karınlara direkt saldırmazlar. Çünkü bilirler ki öyle bir saldırı sonrası artık o adrese bir daha gidemezler. Onlar yumuşak karnın neden yumuşak olduğunu çok iyi bilir çevresinde dolanırlar, punduna getirip öldürücü hamlelerini yaparlar. Bu cümle canımlı, ciğimli, cığımlı fazlasıyla sevgi dolu ve kibar bir cümledir. Sonunda başarılı olduklarından emin bir şekilde üzülme diye sarılırlar ve bir başka su kaynağına doğru yönelirler.

Fillerden bu kadar olumsuz  etkilenmenin en önemli nedeni, toplum tarafından onaylanma isteğidir. Kendimizi sevmenin, saymanın, beğenmenin, onaylamanın anahtarı toplumun elindedir. Fil bunun farkındadır, kapıyı bu anahtarla açar, ne kadar yara kabuğu varsa hepsini kaşır, bazılarını kanatır, o sırada uçup giden olumlu enerjiyi emer, seni öper, gözlerinin ta içine bakarak seni önemsediğini söyler ve gider.

Duvarlarını sağlamlaştırırsın, anahtarı değiştirirsin, ulaşılmaz olursun olmasına da, sen sen değilsindir artık. Özgür değilsindir, merhametli değilsindir, heyecanlı değilsindir, içten değilsindir. Duvarın sıkıcı kalınlığını örtmek için yapay bir neşe ve mübalağalı tavırlar oluşturursun.

Çözüm kendini kayıtsız ve koşulsuz sevmekten başka bir şey değil. Her şeyi bilmek, her kurala uymak, herkesi memnun etmek durumunda değiliz. Toplumun tarif ettiklerini yapmak zorunda da değiliz. Eğer kendi yürüyeceğin yola kendin karar verirsen, toplum artık seni denetleyemez. Hani psikologların üstünde çok durduğu içimizdeki çocuk, içimizdeki ebeveyn, içimizdeki yetişkin var ya, bunların üçünün de sesine kulak verin, bu üçlüyü uyumlu hale getirin diyorlar. İşte bu çok doğru. Fillerin suyu kolayca emiverdiği kişiler maalesef çocuklarını küstürmüş, yetişkin yönlerini geliştirmemiş, neredeyse sadece ebeveyn kısmı var olan kişiler. Yani toplumun parmağında oynattığı, dövdüğü, ezdiği, giderek yok olmasına göz yumduğu kişiler

Filin en küçük bir yaralama girişiminde bile, içimizdeki ebeveyn hemen karşı gücün yanında yer alır. Hemen sormaya başlar. Neden böylesin? Neden beceriksizsin? Neden eksiksin? Neden yetersizsin?Neden çirkinsin? Neden zayıfsın? Neden şişmansın? Neden her aksi şey senin başına geliyor? Neden? Neden?

Dış etkenlerden korunmak için bir zırh oluştururken, maalesef bu iyice güçlenmiş ve palazlanmış ebeveyn içeride kalır. Sonuç derin bir güvensizlik hissi ve suçluluk duygusu. Hatta size hadi öl artık diyebilen bir suçluluk duygusudur.

İşte böyle, içlerindeki ebeveynin hayatlarını zehir ettiği, böylece hayat enerjileri fillere yem olan yirmili ve otuzlu yaşlar çabuk toparlanın, kırklar hadi gayret, çok geç kalmış sayılmazsınız. Elliler, size gelince, eskileri onaracağız diye uğraşmayın, yılan gibi soyun atın o eski kabuğu, hani diyorlar ya hayatınızı alt üst edin, altının daha güzel olduğunu bilin.Ve yirmiler, otuzlar, kırklar, elliler....enerjinizi fillere kaptırmayın.


Tabii  filler kimler ve neden fil olmaya soyunmuşlar? Apayrı bir yazı konusu.....Hekimanne bunu da yazar, takipte kalın.

Ananem su gibi aziz ol derdi, ben aradan azizi çıkardım su gibi oldum, su oldum

Aslında burçlara biraz inanıyorum, biraz inanmıyorum. Astrolojiye de öyle. Fal ile aram çok iyi, bakamam ama baktırırım, kahve, tarot, el, su, bakla...vs. o anda falcının söylediklerine inanır, etkilenir, bir saate kalmaz dediklerini unuturum. Bir kere de yıldıznameme baktırmıştım, sanırım çoğu çıktı. Yok yok çoğu değil, tümü çıktı.

Ben balık burcuyum. Su burcu, suyla ilgili olaylardan çok etkilenirmiş. Bu doğru işte, başka su burçlular nelerden etkileniyorlar bilemeyeceğim. Benimki sadece kişisel bir gözlem. Ben eğer su birikintisinin yanında yaşamıyorsam yaşadığımı anlayamıyorum. En çok İzmir'de yaşadım. Son yıllarımda da İstanbul'da. İzmir'de, İzmir Körfezi'ne bakarken, ya da Ege'den Akdeniz'e doğru inerken hep bir sıkışıklık hissi yaşardım. Belki karanın kıvrımlı kenarlarından, belki de denizi parçak pinçik eden adalardan, ya da tamamen kapkara ruh halimden kaynaklanan bir sıkışıklıktı bu.
.
İstanbul'da Boğaz ve Haliç biraz nehir havasında olsalar da, evimden yürüyerek ulaşabildiğim deniz adalarla dolu olsa da, buralara bakarken aynı sıkışıklık hissi yok. Hatta her ada vapuruna binişimde, ''Ada vapuru yandan çarklı'' diye mırıldanıyorum. Halbuki biliyorsunuz çark falan yok, Heybeli'de Değirmen Parkı'nın tam en ucuna kadar gidip, Burgaz'a en çok yanaştığı kısma oturup ''Biz Heybeli'de her gece mehtaba çıkardık'' mısrasını yazanı bir kayığın içinde hayal ediyorum.

Balık burcuyum ve su bana iyi geliyor. Bir kaç kez yağmurda sırılsıklam ıslandım. Lapa lapa kar yağarken duyduğum hazzı duymadım. Kollarımı ve ağzımı açıp gökyüzüne doğru, seni seviyorum hayat diye bağırmadım. Eni konu koştum, bir sığınacak yer bulunca sokuldum, üstümü silkelemeye çalıştım. Aslında bu yağmura çıkışım bir deneydi. Ölmeden önce yapılacaklar listemde vardı. Bu listedekileri bir kez yapıyorum, eğer hoşlanırsam tekrar yapılacak işareti koyuyorum. Yağmurda ıslanmanın yanında işaret yok. Su burcuyum ama böyle ıslanmayı sevmedim.
Halbuki duşun altında abartı olmasın ama saatlerce kalabilirim. Demek ki giyinikken soğuk su duşundan hoşlanmadım. Yani yağmur aynen böyle, giysilerinle soğuk su duşu.

Denize, göle hatta nehre girmeyi çok severim ama şiddetli bir boğulma korkum da var. Onun için içindeyken tüm aktivitem kıyı boyuncadır. Bu korkumu yenmek için terapi gördüm, bir yüzme hocasından stil ve nefesi kullanma eğitimi aldım ama nafile. Suya ilk girdiğimde kendime verdiğim komut, dikkat et boğulma.

Terapi deyince, aslında en baştan beri anlatmak istediğim bu. Suyu terapi için kullanıyorum. Elimi ve yüzümü yıkamak, yudum yudum ılık su içmek, sebze-meyve yıkamak, duş almak....havuza girmeyi sevmiyorum, çünkü havuzun içindeki su değil, tamamen kimyasal bir sıvı.

İçimi acıtan bir şey oldu mu, çözümler kilitlendi mi, nefesim daraldı mı, kendimi yalnız hissettim mi, çaresiz kaldım mı musluğu açıyorum. Ya da o büyük su kütlesinin yanına gidiyorum, bazen vapura binip o kütlenin üstünde dolanıyorum. Suya dokununca, ona bakınca, üstüne çıkınca, içine girince, onu içime alınca iyi geliyor. Şifa gibi bir şey, dost gibi.

Bu yazıyı yazarken ana fikri unuttum, sonra tam hatırlarken yine kaçırdım. Sanırım ana fikrim.....''Su, su burcundakilere iyi gelir''

Böyle yazı başlığı mı olur? Evet olur. Çünkü ekmekler gerçekten tuzsuz, peki neden tuzsuz?

Floransa Toskana'nın başşehri, bir zamanlar kısa sürede olsa tüm İtalya'ya başkentlik yapmış. Henüz İtalya böyle tek ülke değilken, orada site devletleri varken, en güçlü site devleti Pisa'ymış. Floransa savaşçılıkta değil ama sanatta hep bir adım önde olmuş. O çok ünlü Leonardo da Vinci, Michelangelo, Dante Alighieri burada doğup büyümüş, yetişmişler. Zaten şehri çok uzun yıllar Medici ailesi yönetmiş. Güçlerini göstermenin yolunu sanatçıları desteklemekte bulan Mediciler sayesinde bugün şehir bir bütün olarak Unesco'nun dünya mirasları listesinde.

Ama bu bilgi sorumuza cevap olmadı. Ekmeklerin tuzsuzluğuyla Medici'lerin hiç ilgisi yok. Floransa'da Baglioni Hotel'de kaldım. Eski çok çok zenginlerden birisinin eviymiş, sonra ufak tefek değişikliklerle otele döndürülmüş. Tüm duvarları, İkinci Dünya Savaşı başlamadan hemen önce Mussolini zamanında Hitler'in Floransa'ya yaptığı gezinin fotoğraflarıyla dolu. Otelin çatısında bir restoran var, akşam tam gün batarken oturduk, ablam Toskana Vadisi'nin üzümlerinden yapılmış nefis bir şarap ısmarladı, Duomo'nun kubbesi sanki dibimizde gibiydi ve masadaki ekmekler tuzsuzdu.

Duomo bildiğimiz ibadethane. Katedralin ilk yapıldığı zamanki ismi Santa Maria del Fiore. Yapımına 1200 lerin sonunda başlanmış. 1436 da açılmış, yüz elli yılda yapılmış. Hele hele son yirmi yıl sadece kubbesi yapılmış. kubbe inşaatı o zamanların en önemli olaylarından birisiymiş  halk kubbenin karşısında toplanıp, şimdi yıkılacak, işte yıkılıyor diye seyrederlermiş. Bu kadar büyük ve değişik kubbe, üç kez mimar değiştirmiş, çok değişik bir teknikle yapılmış ve günümüze kadar gelmekle kalmamış, dünyanın en çok ziyaret edilen eserlerinden birisi olmuş. Duomo'yu bize bir sanat tarihçi gezdirdi, onlarca özelliği var,burada onları anlatmayacağım, görmeden olmaz, gidin ve görün. Hem de konumuz Duomo değil.

Duomo'nun karşısında sekizgen bir yapı var. Aziz Giovanni Vaftizhanesi. Bu da elli yılda yapılmış ve 1130 da bitmiş. Medici'ler zamanında şehrin vebadan kurtuluşunu kutlamak için vaftizhaneye bir kapı yapılmış, önce heykeltraşlar ve mimarlar için bir yarışma açılmış. Yarışmayı, bir çok ünlü ismi geride bırakan Ghiberti kazanmış. Bronzdan, kaybolan mum tekniğiyle muhteşem bir kapı yapmış. Michelangelo kapıyı görünce, güzelliğinden o kadar etkilenmiş ki ''cennetin kapıları (the gates of paradise)''demiş. Aslı müzede olduğu için, ben prodüksiyonunu gördüm, üç boyutlu gibi derinlik hissi veren, insanlık tarihini anlatan figürlerle dolu bir kapı. Orjinalinin bulunduğu müze kapalıydı, artık kısmet, bir dahaki gidişime. Kapının iki yanında siyah soba borusu gibi çirkin iki sütun var. Pisa'lılar kapıyı o kadar kıskanmışlar ki, yanlarına koysunlar diye iki çirkin sütun yapıp Floransa'ya hediye etmişler, vermeden de daha da çirkin olsun diye yakmışlar. Kapının iki yanında siyah sütunlar da öylece duruyor. Kapının sahtesi bile beni o kadar büyüledi ki, rehber bu sütunları anlatmaya başlamasa onları hiç görmemiştim. Ekmekler neden tuzsuz sorusuna gelince bu sütun işiyle kısmen ilgili bir cevabı var.

Şehrin ortasında Arno Nehri akıyor. Üstünde bir çok köprü var. Bunlardan en ünlüsü Ponte Vecchio. Floransa'yı gezerken bilinmesi gereken İtalyanca kelimeler var. Ponte köprü demek, Meydanlara Piazza veya Piazzale diyorlar. Piazza kare, piazzale büyük kare demek. Bir de palazzo var, bu da saray demek. Mesela Ponte Vecchio, Palazzo Vecchio ile Palazzo Pitti'yi birleştiren köprüymüş. Saraylar Medici ailesinin, iki evleri arasında halka karışmadan gelip gitmek için bu köprüyü yapmışlar. Vecchio Köprüsü'nün üstünde kuyumcular, dondurmacılar, kafeler var. Eğer dondurma alırsanız, bir dondurma beş kişiye yetecek kadar büyük ve hızla eriyor, dikkat edin. Köprüden nehri seyretmek için yapılan pencereler, diğer mimari yapılara hiç uymuyor, zevksiz, basit sanki yapıştırılmış gibi. Meğerse Mussollini, Hitler Floransa'yı ziyarete gelince nehri geniş geniş seyretsin diye orjinal pencereleri yıktırıp, bunları yaptırmış.

Birçok meydan var da, ben üçünü çok beğendim. Piazza della Republica ve Piazzale Michelangelo, Piazza della Signora.....Piazza della Republica eskiden çamurlar içinde bir gecekondu mahallesiymiş, 1800 lerde bir günde yıkılmış, altı bin kişi evsiz kalmış. Bu meydan, Floransa'nın İtalya'nın başkenti olmasını kutlamak için yapılmış. Başkentlik kısa sürmüş ama meydan hala ayakta.  Alanın bir tarafında bir tak var, üstünde pislikten güzelliğe geçiş manasında bir şey yazıyormuş. Meydanın çevresi kafelerle dolu, iki tanesi hakkında bilgim oldu, diğerlerini bilmiyorum. Biz Gilli'de oturduk, çok güzeldi, yalnız servis yavaş, gerçi Avrupa'da her yerde yavaş. Bir de kırmızı gömlek anlamına gelen Giubbe Rosse var, garsonlar kırmızı gömlekli. Vaftizhanenin orjinal kapısına bakmaya gelince burada kahve içeceğim.

Duomo'nun sağından giren yolun diğer ucundaki meydan Piazza della Signora. Müthiş güzel bir meydan. Meydanda onlarca heykel, Neptün Çeşmesi, Belediye Başkanlık binası, çağdaş heykeltraşların eserleri var. Heykellerin çoğu orjinal ve Medici Ailesi'nin gücünü gösteren semboller içeriyor. Piazzale Michelangelo'ya gelince yukarıda ve çok büyük bir meydan, tur otobüsleriyle dolu, çünkü Floransa'ya tepeden bakıyor.

Meydan, saray, nehir, köprü dışında bir de alışveriş var tabii. Sadece iki şey aldım. Mercato Nuova'dan, yani bildiğimiz pazar yeri gibi bir yer, bir tepsi aldım. Tepsim Arno Nehri manzaralı  ama beş yüz yıl öncenin Arno Nehri. İşte bu pazar yerinde bir domuz heykeli var, önce tahtaymış, şimdi bronz. Artık gerçek öyküsü neyse, şans getirdiğine inanılıyor, önce domuzun burnunu okşuyor, sonra bir dilek tutup ağzından bozuk para atıyorsun, para aşağı düşerse dileğin oluyor. Domuzun burnu okşanmaktan sapsarı parlamış, diğer kısımları paslı gibi. Ben burnunu okşadım da para falan atmadım. İkincisi bir parfüm aldım, Duomo'nun yanından ikinci sağ sokağa girince, yolun sağında bir parfümeri var, ismi Acqua dell Elba, Floransa çiçeklerinin kokularıymış ve hayvan deneyleri yapılmadan üretiliyorlarmış

Son yılların öykülerine gelince, 1944 de yani İkinci Dünya Savaşı biterken, Floransa bombalanmış, neyse ki bu tarihi yapılar sağlam kalmış, Arno üstündeki Vecchio hariç tüm köprüler bombalanmış, sadece Vecchio Köprüsü orjinal haliyle kalmış, gerçi onunda pencerelerini Mussollini bozmuş ama yine de çok güzel. Bir facia da 1966 da olmuş, bir yıllık yağmur bir haftada yağmış, baraj taşmasın diye görevli kapakları açınca zift karışımlı sel suları tüm şehri basmış, sular çekilince faciayı görmüşler, tüm tarih zifte bulanmış. Hatta suların yükseldiği yeri işaretlemişler gördük. İtalya'nın dört bir yanından gönüllüler gelmiş, elleriyle tek tek tüm şehri temizlemişler. Bunlara Floransa Melekleri deniyormuş, Yılın belli bir gününde Duoma'da toplanıp şehir için dua ediyorlarmış.

İyi de, bu kadar bilgi verdim, Floransa ekmekleri neden tuzsuz hala söylemedim. İşte nedeni......İtalya Site devletleriyle doluyken, en önemli ticaret tuz ticaretiymiş. Devletlerin ağır abisi de Pisa'ymış, tüm tuzlar onun tekelindeymiş. En çok da Floransa ya gıcık oluyormuş, parası var, tuzu var, savaşçı ordusu var ama sanatçısı yok. Onun için kızdı mı Floransa'ya tuz vermeyi kesiyormuş. O zamanlar tuz en çok ekmek yaparken kullanıldığından Floransa'lılar ekmeklerine tuz koymamaya başlamışlar. Sonra tuz sorunu kalmamış kalmasına da Floransa'lılar tuzsuz ekmek yemeye alışmışlar, bu damak lezzeti taaa günümüze dek gelmiş.. Biz de kaldığımız bir kaç gün o nefis ekmekleri yedik, çok lezzetli çok....

Birden önümüze birkaç atlı çıktı, en önde, gecenin karanlığında, bembeyaz bir atın üstünde, bembeyaz bir gömlek giymiş, yakışıklı bir adam...

Sadece sesi güzel değil, gönlü de güzel bir adam. O bir klasik müzik sanatçısı, bir tenor, ben onun sesini ilk kez ne zaman duydum, tam bilmiyorum. ''Con Te Partiro'' yu her dinlediğimde gözlerim yaşlanınca, ''The Prayer''i her dinleyişimde boğazıma bir şey tıkanınca, Andrea Bocelli'nin bir konserine git artık dedim. Ve gittim....

Kendisiyle yaşdaş sayılırım, benden bir yaş küçük, Toscana'da Lajatico diye küçücük bir köyde doğmuş. Çocukken de sesi çok güzelmiş. O yıllarda bile yerel bir yetenekmiş. Daha sonra önümü kesen iki şey oldu diyormuş. İlki, glokom hastası olması, yani görmeyi azaltan bir göz hastalığı, henüz on iki yaşındayken futbol oynarken başına aldığı bir darbeyle tamamen göremez hale gelmiş. İkinci engel ise ailesinin müziği geçim kaynağı olarak görmemesi. Onları memnun etmek için hukuk fakültesini bitirmiş. Ama müzik aşkı bu, peşini bırakmamış, iyiki de bırakmamış.

Müzik geçmişi başarılarla dolu, sadece klasik opera söylemiyor, pek çok ünlü popüler parçayı seslendirmiş, neredeyse tüm konserlerinden en önemli anları youtube'da bulabilirsiniz. Müzik dışında rengarenk bir adam. Paraşüt, at binme, bisiklet, paten en sevdiği faaliyetlerdenmiş. Göremeyen bir adam için nasıl umut fışkıran hobiler.



Dünyanın dört bir yanında konserler vermiş, bir kaç kez İstanbul'a da gelmiş. Ama kendisi için en özel anları köyünde ( Lajatico) verdiği konserlerde yaşadığını söylüyormuş. Köyü köy değil sanki bir film platosu. Köyün içinden kıvrıla kıvrıla geçen bir yoldan,  Teatro del Silenzio' ya ulaşılıyor. Burası bir açık hava tiyatrosu. On bin kişi kapasiteliymiş, ama gördükten sonra diyebilirim ki çevresinde çayır çimen oturanlarla beraber çok daha fazla kapasitesi var. Aynı köyde ailesinin bir çiftliği ve Bocelli Vakfı'na ait ürünlerin satışı var. Hem Kitap, CD, hediyelik eşya, tişort, şapka...vs. hem de şarap, zeytinyağı gibi çiftlik ürünleri. Bunlardan elde edilen gelirler vakfa gidiyormuş. Vakıf yoksullara yardım ediyor. Mesela biz ablamla CD aldık, bu yılın geliri Haiti'deki altı yüz çocuğun bakımı için harcanıyormuş, paramız hayırlı bir işe gidiyor diye de memnun olduk.

Teatro del Silenzio yani Sessizlik Tiyatrosu'nu doğduğu topraklara teşekkür amacıyla Bocelli yaptırmış. Yılda sadece bir kez konser verdiğinden ve onun dışında hiç bir şey olmadığından ismi Sessizlik. 2006'dan bu yana verilen konserlerin  hep temaları ve simgeleri var. Mesela 2012'de tema üretkenlik, simge nar, 2013'de tema varlıklar ve varoluş, simge insan ve hayvan heykelleri. Benim gittiğim 2016 konserinde tema renkler ve hayaller'di, simge ise sirk.

2016 konseri kadar, konser alanına ulaşma çabası müthişti, ki küçük bir köy deyip geçmeyin, yol gösteren köy gençleri olmasa yolu bulmak imkansız. Sonra kuyruk tabii, kilometrelerce uzanan kuyruk. Biz akıllılık ettik, ablamla göz alabildiğine uzanan Toscana Vadisi'nin yamaçlarından birisine oturduk, yolda gelirken aldığımız ismini bilmediğim nefiss üzümlü ekmeğimizi yedik, hava kararırken gidip yerimizi bulduk. Çayırda yarı uzanmış, hatta yatmışken bir helikopter geçti, herhalde dedik Bocelli geldi. Öyleymiş, gelmiş, hemen helikopterin indiği yerde olanlarla konuşmuş, fotoğraf çektirmiş.

Sonra konser, ünlü operaların en güzel aryalarından oluşan bir program, sirk temalı görsel bir şölen, akrobatlar, palyaçolar, atlar, hatta hemen orkestranın dibine kadar gelen filler......anlatmak imkansız.

Konser bitti, biraz yavaş olalım dedik, inanılmaz bir kalabalık var, kenardan kenardan ve ufak adımlarla dönüyoruz, hatta azıcık yolun dışına çıktık, çayırdan gidiyoruz, birden önümüze birkaç atlı çıktı, gecenin karanlığında, bembeyaz bir atın üstünde, bembeyaz bir gömlek giymiş, yakışıklı bir adam.... Onu tanıyınca az kalsın heyecandan yamaçtan yuvarlanacaktık. Meğerse Bocelli, hayranlarını uğurlamaya çıkmış. En az konser kadar büyüleyici bir andı. Neyse düşmedik, yuvarlanmadık ama dönüş yolunu kaybettik, o da ayrı bir hikaye......

Ayakkabıcı Mişon'un masalını duymuşsunuzdur. Hani fakir, yorgun ve mutsuz Mişon. Gelecek için umutları olmayan, tek düze yaşayıp giden Mişon. Karısını geçimsiz, memnuniyetsiz, çocuklarını yaramaz ve aptal olarak tarif eden Mişon.

Masal bu ya, bir gün bu durum canına tak diyor, arkadaşlarından dinleyip durduğu dünyanın diğer tarafını görmek için yola çıkıyor, çünkü biliyor, hissediyor, mutluluk henüz gidip görmediği bu diyarlarda. Mişon yürümekten yorulunca, bir ağacın gölgesinde uyuyup kalmış ama uyumadan önce ayakkabılarının burunlarını gidiş istikametine doğru çevirmiş. Çünkü yolun gidişi ve gelişi o kadar çok birbirine benziyormuş.

Sonrası, bildiğiniz gibi, bir hırsız ayakkabıları çalmak için eline alır, beğenmeyip yerine koyar koymasına da, tam ters yönü gösterecek şekilde bırakır. Mişon uyanıp yoluna devam eder, tahmin ettiğiniz gibi kendi şehrine döner gelir. Bunu biz biliyoruz ama Mişon bilmiyor. Önce aradaki benzerliğe şaşırır, sonra içindeki heyecan, değişim isteğinin kıvılcımı, yolculuk hoşgörüsü ve daha pek çok iyi şey birleşir. Mişon doğup büyüdüğü memleketi, başka bir memleket olarak görür, karısını başka bir kadın, çocuklarını başka çocuklar. Yine ayakkabı tamircisidir, çok daha iyisidir, müşterileri bu değişime şaşarlar da ses çıkarmazlar, memnuniyetlerini daha çok para vererek gösterirler, tüm tamirleri Mişon'a getirirler. Karısı önce neler olduğunu merak eder, neden değişmiştir kocası, sonra niyeyse niye der, kocası onun evdeki uğraşlarına, her gün elinde bir buket çiçekle gelip teşekkür etmektedir. Karısı memnuniyetini daha güler yüzlü, daha konuşkan, daha anlayışlı olarak, lezzetli yemekler pişirerek gösterir. Çocuklar, babalarının kendilerini dinleyip anlamaya çalışmasına, hele hele oynamasına hiç anlam veremezler ama çok hoşlarına gider, çocuk onlar. Çocuklar bir ekersen bin verenlerdir, Mişon'un çocukları da giderek daha uyumlu, daha meraklı, daha çalışkan olurlar.

Sonuçtan herkes memnun, Mişon memnun.

Bu bir masal dili, biz ayakkabı tamir ediyoruz veya başka bir iş tutuyoruz. Eşimiz, sevgilimiz, annemiz, babamız, kardeş, arkadaş, çoluk, çocuklarımız var. Aynı Mişon gibi. O zaman aynı Mişon gibi yapalım. Masal metaforları vardır. Burada uyku bir metafor. Biz de uykunun yerine kendi başlangıcımızı koyalım. İstediğiniz herhangi bir durum. Uyuyup uyanayım, önce karnımı doyurayım, bir deniz kıyısına gidip biraz denize bakayım, önce arkadaşlarla buluşup biraz stres atayım, gözlerimi bir noktaya dikip öylece bakayım......vs.

Bir şey yapın, bir devri kapatıp diğerini açan. Benim devrim, bir kitabın, bir satırının, bir kelimesiyle kapandı ve diğeri açıldı. O anda bu kapanıp açılmayı siz anlamıyorsunuz. Biraz şaşkın, biraz heyecanlısınız, sanki her şey hem aynı hem değil. Kesinlikle daha güzel, daha hoş, daha umut verici, daha iyiye doğru.

Şartlarınıza, yaşamınıza, işinize, ailenize, memleketinize, eksikliklerinize, yeniden görüyormuş gibi bakın. Değişim istiyorsanız, önce kendiniz değişeceksiniz. Haydi Mişon olmaya.......

Birgün hayatın anlamı üzerine saatlerce, günlerce düşünmek istiyorum dedim. Ama arada, sırada düşünmek değil, sürekli aynı soruya kilitlenmek istiyorum, neden yaşıyoruz? Bir yerde bir hata yapıyorum ama ne, bulmalıyım.
Vücut öyle bir makina ki, günde üç kez yakıt koyacaksınız, günün üçte biri süresince dinlendireceksiniz. Dinlenmediği saatlerin neredeyse tamamında da, dinlenme mekanının ve gereken yakıtın temini için çalıştıracaksınız. Peh...çok saçma.

Bu mu hayatın anlamı? Daha doğrusu hayat bu mu?
Bunu sorgulamaktansa, başka bir konuya yoğunlaşıyoruz. Hangi yaş, eğitim, cins, ırk vs. den olsak da yoğunlaştığımız tek konu, çalışma sonrası elde edilen mekan ve yakıt miktarı, bunlarla ilgili ek değerler. Yani kantitatif değerler. Sayılar, rakamlar, ölçütler, belgeler, tapular, sınırlar....

Ben çocukken, bir dönem vardı, çocuklar sokakta oynardı, sokakta para geçmezdi. En güzel oyuncaklar kurumuş dallar, doğanın oyarak şekil ve renk verdiği taşlardı. Çelik çomak, beş taş, kuka oynardık. Nereden geldiği belli olmayan eski çamaşır iplerinde ip atlardık. Okul herkesin okuluydu, bahçe duvarlarını aşarak dışarıya taşmış dallardaki erikler, elmalar, cevizler, iğdeler herkesindi. O sıralar bir karınca yuvasını bıkmadan saatlerce gözleyebilirdim.

Birgün annem, şu tahtacıların oğluyla oynama dedi, sen öğretmen kızısın. Bu laf, bakir ve saf cennetime düşen bir bombaydı. Söylendiği zaman, bu cümlenin ucu zehirli bir ok gibi kalbime girdi, kanıma hiç tanımadığım bir değer yargısını usulca, sinsice soktu. Gerçi o cümle olmasa, bir başkası olacaktı. İllaki olacaktı. Allah allah dedim, bana neler oluyor? Çoluk çocuk o aralar allahın adını pek sık kullanırdık. Allah kavramı o ana kadar, yalan söylediğim zaman beni cezalandırmayı bekleyen ve yalanımı yakalamak için sürekli beni takip eden, güneş sıcaklığında ve sarılığında kocaman yaşlı bir adamdı, o zamanlar allahı öyle hayal ediyordum. Yalancıydım herhalde, cezadan korkardım ama başım dara düşünce bu kocaman sarı sıcak adamın beni koruyacağına da inanırdım.

Annemin cümlesiyle tahtacı ne ki dedim, babası tahta mı satıyor? Tahta da satıyorsa satsın, neden oynamıyayım ki? Sonra büyüdüm, büyüdükçe adına gelenek denen, görenek denen, din denen, mezhep denen, ırk denen, ahlak denen, kadın erkek, fakir zengin, çok zengin, pek zengin, akıllı, okumuş, cahil, işli, işsiz, köylü, kentli, denen, denen, denen pek çok zehirle karşılaştım.

Sonra bu kurgulanmış değerler bütününün altında kaldım. Elbiselerimi dolaplar almamaya başladı. Alt tarafı evde yaşayan dört beş kişi için, şu rengi, bu rengi, sırçası, yaldızlısı falanı, filanı onlarca tabağım çanağım oldu. Yılda bir kaç hafta oturulan evlerim, barklarım.....derken, ibrem daha rafine değerlere kaydı, makamlar ve diplomalar. Kendi sahip olduklarım, ya da olamadıklarım için çocuklarım sahip olsun diye uğraştıklarım.

Yine arada kendime soruyordum. Hayatın anlamı ne? Ne, ne, ne??? O yıllarda bir de hayal kırıklığı var tabi. Yaşam mekanı ve gerekli yakıtımı sağlamışım, hatta fazlalarını istiflemişim, o zaman doyumsuzluğum neden, eksik olan ne?

İşte böyle, ne, ne, ne diye dolanırken, kantiteden kaliteye doğru yuvarlanıverdim. düşmüş de olabilirim veya katıldığım çemberlerden birisinde itivermişlerdir. Bu değişim rüyamda da olabilir.

Her ne olduysa oldu. Dünyanın, kuralların, değerler bütününün öğretilerine rağmen, yıllarca bu çarkın içinde uyumla dönmeme rağmen, meğerse bir gün tüm hayatımı, tek bir valize sığdırabilecek kadar olgunlaşmışım.

Yani hayatın anlamı ne? Para değil, makam-mevki-meslek değil, mal mülk değil, yeme içme-giyme kuşanma değil, ırk-ülke-sınır değil, din-mezhep değil, kadın-erkek-seks değil, çoluk çocuk değil...

Düşündüm, yoğunlaştım, uğraştım veya öylece durdum. Sonunda hayatın anlamını buldum, meğerse çocukken biliyormuşum zaten . Mesela rüzgar, fakirine zenginine, yalıdakine gecekondudakine, okumuşuna cahiline eser, hepsinin vücutlarını okşar, üşütecekse de üşütür. Mesela yağmur, kar, dağın zirvesi, mağaranın nemli ve basık havası, göçmen kuşlar, gökyüzü, bulutlar, dolunay, yıldızlar, çam iğcikleri, üzüm korukları, portakal çiçeğinin kokusu, sokak kedisinin bakışı, arının ürküten sesi, ....Yani küçümsenen algısıyla çiçek-böcek.

Bütün bunlar, benim çocukluğumdaki cennet gibi adres sormuyor, hepsi de herkesin. Henüz küçücük bir kızken, kalbime saplanan oku çıkardım. Artık, değerlerimin içinde hiçbir kantitatif değer barınmıyor. Kaybetme korkusu yok, çünkü kaybedeceğim bir şey yok, onları istemiyorum artık, paylaşılamayan hiçbir şeyi istemiyorum, doğa hepimizin. Ben onun bunun değil, doğa ananın kızıyım. Aidiyet duygum tamamen ona ait, onun beni okşamasını seviyorum, o benim onu kucaklamamı seviyor. Birbirimize değer verip koruyoruz. İşte Hayat Bu.......

Geçenlerde sürecimi bilen bir yoldaş bana dedi ki, süt kavanozundaki kurbağayı bilir misin? İşte onun gibiydin

 
Kişi, kendinden bilir işi. Yani karşındakine yönelttiğin her cümleyi kendine söylüyorsun aslında. Kendinde olan şey ya da düşünce her neyse artık, özü kendi içinde. Ayy karışık oldu. Örneklerle gidelim.
Ben birisi hakkında onun dedikoducu olduğunu söylersem, bu laf bendeki bastırılmış dedikodu yapma isteğimin var olduğunun bir göstergesidir.
Zengin birisi hakkında, taş atıp kolu mu yorulmuş? Kim bilir ne halt etti de köşeyi döndü diyorsam, içimdeki çalışmadan, çalıp çırpıp zengin olma isteği beni dürtüyor demektir.
Dini vecibeleri, birilerinin gözüne soka soka yerine getiriyorsak ve diğerlerinin dinsizliğinden dem vuruyorsak, bu inanç işinden fena halde sıkıldık demektir.
Cinsellikle ilgili eleştiriler yapıyorsak, bu konuda doyumsuzuz demektir
Böyle yüzlerce örnek var.

Şimdi nedeni ne, bunu anlatacağım. İyilik ve kötülük zaman ve mekana göre değişir gerçi de. Mesela öldürmek, çalmak, hak yemek, iftira etmek...vs. genel kötülüklerdir. Bir de, olumlu ve olumsuz duygular vardır. kıskançlık, nefret, kin, gurur, küçümseme, şefkat, sevgi, hoşgörü.....İşte bütün bu duygularla, iyilikle ve kötülükle beraber doğuyoruz. Bunlara arketip deniyor. Ben huy tohumları diyorum. Sonra iş başa düşüyor. Hangisini beslersen, o oluyorsun. İyilikleri beslediysen âlâ. Kötülükleri beslediysen, hay allah, ne yaptın sen? Ama dönüş var, merak etme. Esas mesele arada kalanlar. Duyguları ve düşünceleri, doğru ve yanlışları karmakarışık olanlar. Bu laf onların lafı. ''Kişi kendinden bilir işi''

Mesela kıskançlık çok ilginç bir duygu. İlişkilerdeki kadın erkek arasındaki kıskançlık ayrı bir şey, sahiplenme ve özgüven eksikliğiyle ilgili, benim kastettiğim kıskançlık bu değil. Eğer, görüntünle, maddi zenginliklerinle, mesleğinle, makamınla, soy sopunla ilgili konuşuyorsan. Nedeni ne biliyor musun? Karşıdakini kıskandırma isteği, onun nedeni ne biliyor musun? Kıskandırmak için kullandığın konulardaki yetersizlik duygun ve o konularda senden daha iyi durumda olanları kıskanman.
Karışık gibi ama değil. Kendimizi bu yolla çözümleyeceğiz ve değiştireceğiz. Mümkün mü? Evet mümkün.
'Can çıkmadan huy çıkmaz' diye kim söylediyse, yanlış, can çıkmadan, huy çıkar. Daha doğrusu çıkmaz da pasifize olur, değişir.
Ben bu konuda eminim. Çünkü başardım. Çok fenaydım çok. Bu yolu öğrendim. Oturdum, davranışlarım hakkında bir liste yaptım. Kim hakkında ne söylüyorsam, ne düşünüyorsam, onların benim yaram olduğunu öğrendim. Önce olamaz dedim, sonra utandım, sonra kendime kızdım. Bu arada moralimi de bozmuyorum, çünkü kendimde olmasını istediğim tarafların arketiplerinin, yani tohumlarının içimde bir yerlerde olduğunu öğrenmişim.
Sonra ne mi oldu, düşe kalka bu güne geldim. Geçenlerde sürecimi bilen bir yoldaş bana dedi ki, süt kavanozundaki kurbağayı bilir misin, onun gibiydin işte.
Zavallı kurbağayı, süt kavanozuna atmışlar, yüzeyde kalmak için sürekli hareket etmesi gerekiyor. arada yorulup hareketten vazgeçince, yavaş yavaş batmaya başlıyor, ağzına burnuna süt kaçıyor ve sonuç boğulma. Boğulma korkusuyla tekrar çırpınmaya başlıyor. Öyle çok çırpınıyor ki, süt tereyağına dönüşüyor, yağın üstünde kalan kurbağa kavanozdan atlayıp hayata karışıyor.
Eğer kavanozdaysanız, sakın vazgeçmeyin, çırpının, aklayın kendinizi.....